Viêm loét đại trực tràng chảy máu là một trong những bệnh tiêu hóa phổ biến. Nếu không điều trị sớm có thể gây những biến chứng nguy hiểm. Vậy nguyên nhân, biểu hiện, chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa như thế nào. Hãy theo dõi ngay bài viết sau.
1. Viêm loét đại trực tràng chảy máu là bệnh gì?
Viêm loét đại trực tràng chảy máu là mãn tính, gây viêm loét, tổn thương và gây chảy máu ở vùng đại trực tràng. Những tổn thương gây ra lan tỏa lớp niêm mạc, dưới niêm mạc và vùng trực tràng và giảm dần khi đến đại tràng phải. Nhóm tuổi khởi phát bệnh là từ 15 – 40 tuổi.
2. Nguyên nhân viêm loét đại trực tràng chảy máu
Nguyên nhân gây viêm loét đại trực tràng chảy máu do rất nhiều yếu tố gây nên. Có thể kể đến những yếu tố sau:
- Yếu tố gen: Theo nhiều nghiên cứu, có khoảng 20% người bị viêm loét đại trực tràng chảy máu có người thân trong gia đình bị bệnh này. Nghiên cứu ở Nhật Bản nhận thấy những người có gen HLA-DRB1*1502 (DR2) có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những người có genDR4.
- Yếu tố nhiễm khuẩn: Nhiễm trùng đường ruột là yếu tố nguy cơ dẫn đến viêm loét đại trực tràng chảy máu. Yếu tố nhiễm khuẩn có thể vừa gây khởi phát vừa tái phát bệnh. Nếu bệnh thường tái phát thì bệnh thường liên quan đến các vi khuẩn gây nhiễm trùng đường ruột như như E.Coli, Shigella, Campylobacter…
- Yếu tố miễn dịch: Theo nghiên cứu, tự kháng thể p-ANCA (perinuclear antineutrophil cytoplasmic antibodies) và ASCA (anti – Sacharomyces cerevisiae antibodies) dương tính khoảng 80% bệnh nhân bị viêm loét đại trực tràng chảy máu. Đặc biệt tỷ lệ dương tính này sẽ cao hơn với những bệnh nhân có kết hợp viêm xơ chít hẹp đường mật tiên phát.
- Yếu tố môi trường: Chế độ ăn uống thiếu khoa học, ăn quá nhiều đồ dầu mỡ, chiên rán, cay nóng, sử dụng đồ uống có cồn cũng gây bệnh viêm loét đại tràng chảy máu. Ngoài ra nguy cơ mắc bệnh cao cấp gấp 2.5 lần với nhóm phụ nữ dùng thuốc tránh thai.
- Yếu tố tâm sinh lý: Căng thẳng, stress kéo dài cũng dẫn đến viêm loét đại trực tràng chảy máu, thường xuyên căng thẳng cũng khiến bệnh trở nên nặng hơn.
3. Biểu hiện của viêm loét đại trực tràng chảy máu
Bệnh viêm loét đại trực tràng chảy máu ở giai đoạn nhẹ thường có biểu hiện không quá rõ ràng nên rất dễ nhầm lẫn với bệnh đường tiêu hóa khác.
Nếu gặp phải triệu chứng dưới đây hãy đi khám ngay nhé.
- Táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài.
- Đau bụng.
- Rối loạn phân, đại tiện phân lỏng hoặc có nhầy máu nhiều lần trong ngày, phân có máu đỏ.
- Sốt hiếm khi xảy ra, xảy ra khi bệnh nặng và có biến chứng.
- Triệu chứng ngoài tiêu hóa: Đau khớp, viêm màng bồ đào, viêm xơ đường mật.
- Toàn thân: Gầy gò sút cân, thiếu máu, đôi khi bị phù do suy dinh dưỡng.
4. Có mấy phương pháp chẩn đoán viêm loét đại trực tràng chảy máu?
Để chẩn đoán viêm loét đại trực tràng chảy máu có 2 cách:
4.1. Chẩn đoán lâm sàng
Sẽ dựa vào các triệu chứng như đau bụng, rối loạn phân và bị sút cân, không rõ nguyên nhân, thiếu máu, suy dinh dưỡng.
4.2. Chẩn đoán cận lâm sàng
Vì triệu chứng viêm loét đại trực tràng chảy máu khá giống với bệnh tiêu hóa khác nên việc chẩn đoán lâm sàng đôi khi không thể xác định được mà cần dựa vào kết quả chẩn đoán cận lâm sàng
Người bệnh sẽ được nội soi đại trực tràng để xác định tình tạng bệnh với các giai đoạn của bệnh trên hình ảnh nội soi. Phân loại giai đoạn bệnh trên hình ảnh nội soi theo Baron.
- Giai đoạn 0 là giai đoạn chớm bị bệnh biểu hiện niêm mạc nhạt màu, mạch máu dưới niêm mạc mỏng, thưa thớt nếu bệnh mới chớm thì hình ảnh nội soi cũng không có gì bất thường.
- Giai đoạn 1 bệnh phát triển mạnh, niêm mạc sần lên và chỉ nhìn thấy 1 phần mạch máu
- Giai đoạn 2 các nếp nhăn niêm mạc biến mất, nhiều ổ loét xuất hiện và không còn nhìn thấy mạch máu dưới niêm mạc, đèn nội soi chạm phải rất dễ chảy máu.
- Giai đoạn 3 là giài đoạn bệnh nặng, niêm mạc sưng phù, có những ổ loét lớn, niêm mạc chảy máu tự phát.
Ngoài các hình ảnh nội soi, chẩn đoán cận lâm sàng các mô bệnh học, chụp khung đại tràng, CT scan ổ bụng thành đại tràng và xét nghiệm. Chẩn đoán thể bệnh dựa vào phạm vi tổn thương trên nội soi đại tràng:
- Viêm loét trực tràng: tổn thương chỉ ở trực tràng.
- Viêm loét trực tràng và đại tràng sigma: Tổn thương từ trực tràng đến giữa đại tràng sigma.
- Viêm loét đại tràng trái: Tổn thương từ trực tràng lên đến đại tràng góc lách.
- Viêm loét đại tràng phải: Tổn thương từ trực tràng lên tới đại tràng góc gan.
- Viêm loét đại tràng toàn bộ: Ít khi có tổn thương ở hậu môn, không có tổn thương ở ruột non, trừ trường hợp viêm đoạn cuối hồi tràng trong bệnh cảnh viêm loét đại tràng toàn bộ.
4.3. Mô bệnh học là tiêu chuẩn chẩn đoán quan trọng
- Tổn thương chỉ ở lớp niêm mạc, vùng dưới niêm mạc mà không làm tổn thương đến lớp cơ.
- Biểu mô phủ bong tróc, mất bằng phẳng.
- Cấu trúc khe tuyến bất thường: bị ngắn lại, mất song song, chia nhánh, giảm số lượng tế bào hình đài hoặc tế bào hình đài cạn kiệt chất nhày.
- Tương bào thâm nhập xuống lớp mô đệm.
- Áp xe khe hốc.
- Xuất huyết niêm mạc, các mạch máu sung huyết.
- Không có dấu hiệu của các bệnh khác như bệnh Crohn, lao, ung thư, viêm đại tràng do vi khuẩn, amip.
4.4. Chẩn đoán hình ảnh
- Chụp khung đại tràng: Khung đại tràng dạng ống chì, hình giả polyp, hẹp đại tràng, phình giãn đại tràng. Hình ảnh này sẽ chỉ gặp ở giai đoạn tiến triển bệnh nặng.
- Chụp bụng không chuẩn bị: các quai ruột giãn.
- CT scan ổ bụng, thành đại tràng dày lên liên tục nhưng không quá 1.5cm, không có thành dày ở ruột non mà tập trung ở quanh trực tràng và đại tràng sigma.
4.5. Xét nghiệm
- Thiếu máu ở các mức độ tùy vào tình trạng xuất huyết tiêu hóa kéo dài hay không
- Hematocrit thường giảm
- Hội chứng viêm: máu lắng tăng, protein phản ứng c (CRP) tăng
5. Điều trị viêm loét đại trực tràng chảy máu
Bệnh viêm loét đại trực tràng chảy máu lâu ngày nếu không điều trị sẽ rất nguy hiểm. Vì thế khi phát hiện bệnh, bạn cần điều trị ngay. Tùy vào tình trạng của bệnh bác sĩ kê đơn thuốc để điều trị viêm đại trực tràng chảy máu.
5.1. Nguyên tắc điều trị
- Nếu điều trị lần đầu nên khởi phát bằng 1 loại thuốc, đánh giá đáp ứng dựa vào các triệu chứng lâm sàng sau 10 -15 ngày điều trị.
- Với trường hợp đã hoặc đang điều trị mà bệnh tiến triển nặng hơn thì nên điều trị bằng một loại thuốc đang điều trị và kết hợp với một loại thuốc khác.
- Với trường hợp đã điều trị nhưng lại ngưng điều trị trong một thời gian dài thì hãy điều trị lại như trường hợp chưa từng điều trị nhưng bằng một loại thuốc khác so với một loại thuốc khác so với loại thuốc trước đó đã dùng.
- Với trường hợp tổn thương tối thiểu ở trực tràng đại tràng sigma, bệnh nhân nên kết hợp điều trị tại chỗ bằng viên đặt hậu môn và thuốc thụt.
- Khi điều trị nên kết hợp điều trị tấn công với điều trị duy trì.
5.2. Điều trị nội khoa
Đây là phương pháp điều tri rất tiện lợi và đem lại hiệu quả cao nhưng khi điều trị viêm loét đại trực tràng chảy máu bằng nội khoa cần lưu ý:
- Sử dụng thuốc theo đúng chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ.
- Nếu trực tràng chảy máu nặng, cần truyền máu cho bệnh nhân ngay để tránh thiếu máu hoặc tụt huyết áp.
- Khi uống thuốc, cần điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp, cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, nên chọn thức ăn mềm, dễ tiêu. Đồng thời tránh những thực phẩm dầu mỡ, đồ cay nóng, đồ uống có cồn.
5.3. Điều trị ngoại khoa
Người bệnh sẽ được chỉ định cắt đoạn đại tràng hoặc cắt toàn bộ trong các trường hợp:
- Thủng đại tràng.
- Chảy máu ồ ạt khó cầm máu.
- Phình giãn đại tràng nhiễm độc.
- Ung thư hóa hoặc dị sản ở mức độ nặng.
6. Biến chứng của viêm loét đại trực tràng chảy máu
- Phình giãn đại tràng: Tình trạng này thường gặp ở thể viêm loét đại tràng thể năng, viêm toàn bộ đại tràng. Đại tràng giãn to chủ yếu là chủ yếu giãn đại tràng ngang, đường kính > 6cm. Đây là những trường hợp có nguy cơ thủng đại tràng.
- Thủng đại tràng: Đó là bệnh cảnh viêm phúc mạc, cấp cứu ngoại khoa.
- Xuất huyết tiêu hóa: Đây là triệu chứng của bệnh trong các đợt tiến triển thấy dấu hiệu xuất huyết tiêu hóa nặng lên. Khi thấy dấu hiệu phân máu đỏ tươi số lượng nhiều kèm theo tình trạng mất máu thì cần chỉ định ngoại khoa.
- Ung thư hóa: Viêm loét đại – trực tràng chảy máu có tỉ lệ ung thư hóa cao. Tỉ lệ ung thư chiếm 10-15% sau 10 năm. Nguy cơ ung thư đại tràng tăng cao trong trường hợp viêm loét toàn bộ đại tràng. Bác sĩ sẽ theo dõi bằng nội soi định kỳ và sinh thiết vị trí nghi ngờ. Đồng thời theo dõi các dấu ấn khối u như CEA, CA19.9.
7. Chăm sóc và phòng ngừa bệnh viêm loét đại trực tràng chảy máu
- Nên đi khám định kỳ 6 tháng/ lần để nắm bắt tình trạng sức khỏe của bản thân.
- Với người bị viêm loét đại tràng chảy máu, rối loạn đại tiện, tính chất phân bị thay đổi hoặc đau bụng thường xuyên thì cần đến gặp bác sĩ ngay.
- Đừng để đến khi bị rối loạn, mất máu 2 – 3 ngày liền mới đi kiểm tra, điều đó khiến việc rối loạn trở nên khó khăn, ảnh hưởng sức khỏe người bệnh.
- Người bệnh cũng nên quan tâm đến chế độ ăn uống hằng ngày, ăn thức ăn mềm, dễ tiêu hóa, giàu chất xơ, tránh ăn rau sống, thịt tái, tránh uống đồ uống có cồn và chất kích thích.
- Bên cạnh đó, người bệnh nên hạn chế căng thẳng, stress khiến bệnh năng mà nên giữ tinh thần thoải mái.
- Sinh hoạt điều độ: Cân bằng thời gian và sức lực, dành 1 khoản thời gian nhất định trong ngày, không nên để căng thẳng, stress kéo dài, giữ tinh thần khỏe khoắn.
- Vận động thường xuyên: Tập thể dục đều đặn mỗi ngày để có được một cơ thể khỏe mạnh, phòng ngừa bệnh viêm loét đại trực tràng chảy máu.
Trên đây chúng tôi đã tổng hợp những thông tin hữu ích về viêm loét đại trực tràng chảy máu. Hy vọng rằng qua bài viết trên bạn có thể tạo cho mình một thói quen chăm sóc sức khỏe lành mạnh, giữ sức khỏe thật tốt. Nếu còn bất cứ thắc mắc nào hãy comment bên dưới nhận tư vấn.
Xem ngay: 20 loại thuốc chữa viêm đại tràng hiệu quả tốt nhất hiện nay 2022
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét